Sağlıklı Beslenme

Yumurta

16 Ağustos 2023

Yumurta asırlardır bilinen, dünyanın her yerinde rahatlıkla üretilebilen, lezzetli ve besin değeri yüksek bir besin kaynağıdır. Yumurta, proteinleri tam olarak kullanıldığı ve tüm esansiyel aminoasitleri yeterli miktarda içerdiği için de ''örnek protein''dir. 

Yumurta başlıca A,D,E ve B grubu vitaminleri olmak üzere diğer vitaminleri de önemli oranda içermektedir. Yumurta sarısındaki A vitamini gözün iyi görmesini sağlar, kemik gelişimi ve sağlıklı dişler için de gereklidir. Vücut hücrelerinin gelişmesine yardım eder. solunum ve sindirim sisteminin sağlıklı olması ve enfeksiyonlara karşı korunmasını sağlar. D vitamini, insan vücudunda kalsiyumun kullanılmasına yardımcı olur. Yumurta sarısı, D vitamini sağlayan birkaç besinden biridir ve güneş ışınlarından da yeterince faydalandığı takdirde yumurta özellikle çocuklarda D vitamini eksikliğine bağlı kemik bozukluğu oluşumunu engeller. Yumurta E vitamini yönünden de oldukça zengindir. E vitamini oksidasyonu önleyici etkisinden dolayı, vücudumuzu zararlı maddelere karşı korur.

B  grubu vitaminleri bazı besin öğelerinin vücutta enerjiye çevrilmesi için gereklidir. 

Yumurta özellikle B2 vitamini açısından çok zengindir. Bu vitamin deri ve göz sağlığı için de gereklidir. Ayrıca yumurtada bulunan kolin, beyin fonksiyonlarının yerine getirilmesinde önemli rol oynamaktadır. 

Yumurta, demir ve çinko gibi sağlığımız için çok önemli olan mineralleri de içermektedir. Demir, kan yapımı için gereklidir. Demir yetersiz alındığında anemi (kansızlık) oluşur. Ayrıca demirin büyüme, gelişme ve hastalıklardan koruma rolü vardır. Yetersizliğinde çocukların öğrenme yeteneği ve okul başarısı azalır. Yumurtada C vitamini bulunmamasına rağmen C vitamini açısından zengin bir besinle tüketilirse yapısındaki demirin emilimini artırmış olursunuz. Yumurtadaki çinko minerali özellikle büyüme-gelişme ve bağışıklık sisteminde rolü olduğu için çok önemlidir. Kabuk rengi besin değerini etkilemez. Kabuk rengi tavuğun cinsiyle ilgilidir. Yumurta sarısının koyuluğu tavuğun yemine göre değişebilir ve yumurtanın besleyiciliği veya kalitesi üzerinde herhangi bir etkisi yoktur. Özellikle çocuklar olmak üzere her yaşta yumurta yenmelidir. Büyüme ve gelişme çağındaki bireylerde oldukça önemli bir besin ögesidir. Yumurta ile hazırlanan yiyeceklerin besleyici değeri artar. Protein değeri düşük olan sebzelerle birlikte pişirilmesi protein, vitamin ve mineral açısından dengeli karışımların oluşmasını sağlar. 2 adet yumurta 60-90 gr dana eti, tavuk veya balık yerine tüketilebilir. 2 yumurta beyazı da 1 porsiyon et seçeneği olarak tüketilebilir. 

Yumurta sarısının kolesterolden zengin olmasına rağmen yağı doymamış olduğundan ve lesitin içermesi nedeniyle -bilinenin aksine- kan kolesterolünü yükseltici etkisi diğer doymuş yağ kaynaklarından daha düşüktür. 

YUMURTANIN PİŞİRİLMESİ 

Yumurta çiğ olarak tüketilmemelidir. Çiğ yumurtanın hem sindirimi güçtür hem de mikroorganizmaların bulaşma olasılığı vardır. Çiğ yumurtadan bulaşan mikroorganizmalar arasında en çok salmonella enfeksiyonlarına rastlanır. Ayrıca B grubu vitaminlerinden biotin vücutta kullanılamaz. 

Yumurta kullanılmadan bir süre önce buzdolabından çıkarılmalıdır. Böylece haşlanırken çatlaması önlenmiş olur. Yumurtanın pişirilme süresi iyi ayarlanmalıdır. Eğer yumurtanın haşlanma süresi uzarsa ve yumurta bayatsa sarıdaki demir, sülfür ile birleşerek yumurta sarısının etrafında yeşil bir halka oluşturur (Demir-sülfür halkası). Demirin kullanımı azalır. 

Yumurta kabuklu olarak pişirildiğinde 4 dakikada beyazı, 12 dakikada tamı katılaşır. Kayıpları önlemek için yumurtayı yağa kırma yerine diğer yöntemler ile pişirilme önerilir. 

Dyt. Damla Şenol