Sağlıklı Beslenme

Keten Tohumu

16 Ağustos 2023

Keten tohumu α- linolenik asit ve iyi kaliteli protein bakımından zengin olmasının yanı sıra, flavonoid, lignan ve fenolik asitler gibi fitokimyasalların da doğal kaynağı durumundadır. 

Amerika Ulusal Kanser Enstitüsü, kanser önleyici gıdalar arasına aldığı ve üzerinde çalışılmasını öngördüğü 6 bitkisel materyalden birisi olarak keten tohumunu belirlemiştir. 

Keten tohumu genellikle “fonksiyonel gıda”, “biyoaktif gıda” ve/veya “endokrin aktif gıda” olarak gruplandırılır. Keten tohumu genel olarak öğütülmemiş (tüm) tohum, öğütülmüş tohum ve keten tohumu yağı şeklinde bulunur. 

Keten Tohumunun İçeriği: 

-Omega-3 (ALA: Alfa-Linolenik Asit), Omega-6 (LA: Linoleik Asit) ve Omega-9 (OA: Oleik Asit) yağ asitleri (Omega-3 yağ asidi oranı, Omega-6’nın yaklaşık dört katıdır), 

-Yüksek oranda çözünür ve çözünmez lif, -Protein (aminoasitler),

-Lignanlar (Bitkisel östrojen), 

-Vitaminler: A vitamini (Beta-karoten), E vitamini, C vitamini, vitamin B12, 

-Mineraller: Bol miktarda potasyum, az miktarda ise magnezyum, demir, bakır, çinko bulunur.

Temel yağ asitleri olan, linoleik yağ asitleri (Omega-6 grubu yağ asitlerinin öncüsü) ve linolenik yağ asitleri (Omega-3 grubu yağ asitlerinin öncüsü) vücut tarafından enerji kaynağı olarak kullanılırlar ve diğer yağ asitlerinin yapı taşıdırlar. 

Temel yağ asitleri; hücre zarlarının (çeperinin), birçok önemli hormonun ve kimyasal habercilerin yapılması için gereklidir. 

Uzmanlar keten tohumunu sıvı ya da salataların üzerine serpilerek günde bir tatlı kaşığı biçiminde tüketmeyi önermektedir. Keten tohumu diyetlerde yoğurt içine koyularak da tüketilebilir. 

Keten tohumu, özellikle mide bağırsak sistemindeki sorunlar, fazla kilolar, yüksek kolesterol, yüksek kan şekeri, kemik zayıflığı, kalp-damar sağlığı, romatizmal hastalıklar, kimi deri hastalıkları, yaralar, solunum yolu rahatsızlıkları üzerinde olumlu etki yapmaktadır. 

Keten tohumu, bir somon balığı kadar Omega-3 içermektedir. Balık yağları gibi, bu yağ asitlerinin eksikliğini gidermek amacıyla bitkisel kaynak yeğleyenler için gıda takviyesi olarak kullanılabilir. Tohum içinde yağ, iki yıl süreyle korunur. Öğütüldükten ve yağ elde edildikten sonra dikkatle saklanmalı, raf ömrü etiketine yazılmalı, ısı ve ışıktan korunmalıdır. Keten tohumu tüketmeden hemen önce dövülmelidir. 

Güvenirliğinin yüksekliği ve başka ilaçlarla etkileşmemesi nedeniyle ideal bir gıda bütünleştiricidir. Keten tohumunu dozunu kaçırarak tüketirseniz, bağırsaklar bundan etkilenir ve vücut su kaybeder. Dolayısıyla vücut ağırlığında geçici bir azalma olur. İdeali günde bir tatlı kaşığıdır. Susama benzeyen; ancak kahverengi olan, parlak bir maddedir. Özellikle gıda sektöründe, başta ekmekler, kurabiyeler, börekler olmak üzere pek çok unlu mamule katılarak da kullanılmaktadır. Yeterince posalı, lifli gıda tüketmeyen insanların öğütmeden kullanması daha yararlıdır. Normal hazım yapabilen bir insan, çekirdek haliyle tüketebilir. 

Ölçüsü ayarlandığında keten tohumunun bilinen ciddi bir yan etkisi yoktur. Ağız boşluğu, boğaz ve diş eti rahatsızlıklarında gargara olarak da kullanılabilir. Öksürüğe karşı iyi gelmekte, gıcıkta, ses kısıklığında ve de gastrit gibi mide sorunlarında olumlu etki göstermektedir. Ayrıca cildi yumuşatmaktadır. Özellikle vejetaryenlerin keten tohumu alımına dikkat etmeleri gerekmektedir. 

Son yıllarda keten tohumu, östrojene benzer maddeler içerdiği, menopoza bağlı şikâyetleri azalttığı için de tüketilmeye başlanmıştır. Ancak uzmanlar, menopoz dönemi şikâyetlerini gidermek için keten tohumu alınacak ise önce bir hekime başvurulması ve hekim denetiminde olunması gerektiğini vurgulamaktadır. 

Keten tohumundaki Omega-3, Vitamin B12 ve lifler, hücreleri genç tutarak yaşlanmayı geciktirmektedir. Çok lifli olduğu için suyla, sütle ya da başka sıvılarla şişerek tokluk duygusu sağlamaktadır. Ancak aşırı miktarda alınırsa yağ içermesi nedeniyle kalori alımı artmaktadır. Onun için tüketiminde dikkatli olmakta fayda var.

Dyt. Damla Şenol